IKEA: Lekker lachen om die maffe kunstwereld

– IKEA zeer succesvol met viralprank om nieuwe Street Art Posters te pluggen
– IKEA bewijst kunst geen dienst met denigrerend promofilmje
– IKEA zou de lat veel hoger kunnen leggen

Overal ter wereld duikt de video op. “Dutch pranksters show Ikea art to art experts”, “Oblivious Art Fans Thought This Cheap Ikea Painting Was Expensive Art”. Felicitaties dus voor de makers van de video en IKEA die op deze manier aandacht vragen voor de nieuwe postercollectie. Knap werk zo op het eerste gezicht.

In het PowNed achtige filmpje wordt een IKEA poster (geprint op linnen, opgespannen en op een ezel geplaatst) in een museum getoond aan bezoekers. Hen wordt gevraagd of ze de bewuste kunstenaar kennen, wat ze van het werk vinden en wat ze denken dat het waard is. Hilariteit troef als mensen proberen te omschrijven wat ze zien, dat ze naam van de kunstenaar denken te herkennen – IKE Andrews (wink-wink). En helemaal lachen als er schattingen komen over wat het kunstwerk zou moeten kosten. Altijd vermakelijk hoe sommige mensen – als er een camera in de buurt is – bereid zijn tot het uitkramen van flauwekul. Als aan het eind van de video de bezoekers wordt verteld dat ze zijn beetgenomen is de reactie meestal lacherig en sportief, twee uitgesproken types zijn not-amused en lopen wat pissig weg. De presentator gnuift in de camera.

Welke stelling is er bewezen? De prijsbeleving van een posterprint van 10 euro bij IKEA verandert als je het in het museum plaatst. Dat kan kloppen, pricing-experts noemen dat contextual pricing. Bij de gevoelsmatige waardebepaling van een product spelen behalve productiekosten en winstmarge ook omgevingsfactoren een belangrijke rol. Een andere stelling die bewezen lijkt in de video, is dat museumbezoekers een stelletje kneuzen zijn. En oh ja – random bezoekers van het museum zijn blijkbaar ‘Art Experts’.

Deze viral is niet erg chique van IKEA. Museumbezoekers worden weggezet als een stelletje malle pipo’s. De toon is denigrerend en smalend over kunst en kunstliefhebbers. Een sterk staaltje framing van kunst als speeltje voor high-class-koekenbakkers. Ha Ha.

“Zouden mensen nou het verschil zien tussen een schilderij van pak hem beet 10 euro en een high class kunstwerk uit het museum?” Die vraag wordt niet beantwoord in de video. Beoordelen de museumbezoekers het werk als poster met reproductie? Of hebben ze het over de kwaliteit over het originele werk? Het wordt in de knap gemonteerde video niet duidelijk. De boodschap is wel eenduidig: een IKEA poster wordt in het museum aangezien als museaal werk dat vast veel geld waard is.

IKEA ART EVENT 2015 poster, inkt op papier, 100 x 70 cm, 9,99 Euro. Motif created by Christian Rebecchi & Pablo Togni aka Nevercrew. Double-sided adhesive tape for mounting the picture to the wall is included.

Vreemd genoeg worden de echte kunstenaars van het werk nergens in de video genoemd. Best wel beledigend eigenlijk. Wel grappen en grollen over de “low class art” van de fictieve IKE Andrews en geen credits voor het internationaal succesvolle duo Nevercrew (Christian Rebecchi en Pablo Togni uit Zwitserland). De internationale galeriehouders van dit duo zijn not amused. Nevercrew maakt indrukwekkende Street Art op talloze locaties wereldwijd – vaak met als terugkerende thema een mythische walvis en industriële verfmachines. Ook stellen ze met enige regelmaat internationaal tentoon. En dit is interessant: er is online vrij eenvoudig werk van Nevercrew in een sympathieke oplage te vinden dat veel meer waarde biedt voor je geld.

Nevercrew, Chromcorder, gesigneerd uniek werk (geen oplage), stencils en verf op papier, 470 euro (via Square23 Gallery in Turijn)

We vroegen informatie op bij Street Art galerie Artstübli in Basel. In hun webshop zagen we een gesigneerde artist proof van Nevercrew voor 151 euro. Een genummerde en gesigneerde zeefdruk van 70 x 100 cm. Geen slechte deal voor een uniek werk. Zeker als je dat afzet tegen een ongesigneerde IKEA reproductie van vele duizenden. Duurder kan ook. Voor 5.000 euro heb je een schilderij van 140 bij 100 cm zoals onderstaand werk: Evolutive machine n°2. Je kunt je geld ook stukslaan op monumentaal werk van Nevercrew – zo rond de 10.000 euro. De prijzen die voor de originele Nevercrew werken betaald worden wijken al met al niet zoveel af van het werk van andere jonge kunstenaars waar musea af en toe werk van aankopen.

Nevercrew, Evolutive machine n°2 (2015), acryl en spuitverf en stencil op doek, 140 x 100 cm

Dat de prijs van de IKEA poster laag is en dus bereikbaar voor iedereen klopt helemaal, maar hetzelfde geldt voor een poster van zeg Van Gogh, Anton Corbijn of Marlene Dumas. Meestal zijn posters niet al te duur, daarvoor zijn het posters toch? Waarom dan eigenlijk al die drukte over 12 nieuwe posters in het IKEA assortiment? Hoe (un)limited zijn die posters? We vroegen naar de oplage bij IKEA, maar daar willen ze liever geen informatie over geven…

IKEA beweert de kunstwereld te openen, maar is dat wel zo? Donderdag opent de IKEA POP-UP STORE in het centrum van Amsterdam. Uit het persbericht:

“In deze guerrilla store kun je gaan kijken naar een exclusieve preview van de Art Event 2015 Street Art limited collectie: 12 kunstwerken van straatkunstenaars van over de hele wereld. Benieuwd hoe wij kunst bereikbaar maken voor zoveel mogelijk mensen?”

Kunst4Kids 2012, Boijmans Rotterdam, foto Fred Ernst

IKEA zou de lat een stuk hoger kunnen leggen als het gaat om kunst bereikbaar maken. Laat de kunstenaars een gesigneerde en genummerde editie maken in minder grote oplage. Voor een paar tientjes meer per werk zou je dan van de bewuste kunstenaars echt iets bijzonders kunnen kopen. Misschien kan de volgende editie van het laagdrempelige Kunst4Kids in zowel Museum Boijmans van Beuningen als IKEA plaatsvinden? Kinderen betalen 35 euro voor spannende werken in een beperkte oplage van kunstenaars die speciaal een nieuwe editie maken.

Wij zijn graag bereid mee te denken met IKEA over manieren om de kunstwereld te openen. Want 12 nieuwe kunstposters verkopen als “limited collectie”, daar heel druk over doen, en passant kunstkijkers en de kunst negatief wegzetten… Dat kan veel beter IKEA!