Misha de Ridder | Het landschap als canvas

Het werk van Misha de Ridder (1971), foto's, films en fotoboeken gaat over het landschap, en om nog preciezer te zijn: over onze perceptie van het landschap. Met zijn bevreemdende foto's, gemaakt met een technische camera, kijkt hij dóór dat landschap heen en laat hij zien wat we missen als we normaliter met onze mensenogen een winters bos of een krijtwitte klif bezien.

Misha-Sweden2015_bw3 We Like Art

Mos verandert van kleur, zonlicht wordt iedere minuut anders weerkaatst, en in een winters bos blijkt veel meer kleur te vinden dan we geneigd zijn te denken. Zijn werk gaat daarmee dus ook over kijken, en over nóg beter kijken, en uiteindelijk over door de werkelijkheid heen kijken. In die zin is zijn werk een voortdurende zoektocht naar, in de woorden van de kunstenaar, de onwerkelijke werkelijkheid van dat landschap.

We brengen een aantal speciale edities van Misha de Ridder, een mooie aanleiding om Misha een aantal vragen te stellen over zijn manier van werken.

Vertel eens over de plek waar je werkt?

Ik heb een atelier in een Amsterdams pakhuis uit 1620, vlakbij het huis waar Rembrandt woonde. Het was ooit een snoepfabriek. Hier maak ik prints, ontvang ik mensen en hier denk ik na, maar mijn echte atelier is in de buitenlucht, midden in het landschap waar ik op dat moment mee bezig ben. Meestal kampeer ik dan en ik draag ik allerlei zware apparatuur met me mee.

03_MdR_atelier2017

Met welke apparatuur werk je?

Ik fotografeer met een Linhof Technika. Dat is een opvouwbare technische camera die op allerlei manieren verstelbaar is, ik kan het scherptevlak verleggen en het perspectief corrigeren. Ik schiet op diapositieve analoge vlakfilm 4×5 inch (ong. 10×13 cm). Het beeld bevat veel informatie en heeft een hoge resolutie. Omdat ik op diapositief materiaal werk zijn de kleuren op de dia ook mijn referentie voor de afdruk.

Het werkproces lijkt op schilderen, alle beslissingen voor het uiteindelijke beeld maak ik in het veld. De camera is voor mij een kijkmachine, een stuk gereedschap om nog beter naar de wereld te kijken. Het is voor mij een manier om mijn eigen perceptie, eigenlijk mezelf te overstijgen. Op dat moment wordt fotografie kunst. Ik zie het landschap als een canvas, maar het beeld dat ik maak heeft door mijn werkwijze altijd een directe link met de werkelijkheid. Wat je ziet is in die zin ook ‘echt’, hoe abstract het landschap in mijn werk ook wordt.
06_Unseen2016-FalaiseVIII

‘Falaise VIII’, Misha de Ridder, gliclée print, 150 x 187,5 cm

Vertel eens over de landschappen die je interesseren?

Als ik ergens ga werken onderzoek ik de processen in dat landschap. Het licht, de veranderingen, de seizoenen. Voor mijn project ‘Abendsonne’ ging ik naar een meer in Zwitserland, volgens Google het meest spiegelgladde meer van de Alpen. Het is helemaal ingesloten door hoge bergen.

Voor mijn boek ‘Falaise’ liep ik met eb de zee in om licht en kleur op de krijtrotsen in Normandië te fotograferen. Het bijzondere is dat het licht dat op de kliffen valt altijd indirect is. De zon staat achter de kliffen, reflecteert op de zee, op de hemel. De witte rotsen zijn het projectiescherm. Daarom begint het boek ook met foto’s van de zee, feitelijk de bron van het licht. Op dit moment ben ik bezig in kaal bos in Frankrijk; hoewel het winter is zie je, als je goed kijkt, enorm veel kleur in dat landschap.

Misha de Ridder 2016-FalaiseX We Like Art‘Falaise X’, Misha de Ridder, gliclée print, 70 x 56 cm

Hoe ben je tot hier gekomen?

Tijdens mijn opleiding aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht begon ik met fotograferen van stedelijke landschappen, maar op een gegeven moment ontdekte ik dat ik meer kon met natuurlijk landschap. Natuur is a priori zonder betekenis. Het is dus opener, je neemt altijd jezelf mee het landschap in, jij geeft er betekenis aan, je spiegelt jezelf.

In het begin was dat niet gemakkelijk: het bleek heel moeilijk om een foto van een bos te maken, en het leek onvermijdelijk om natuur te fotograferen zoals we die al kennen van de talloze foto’s die er al gemaakt zijn. Ik wilde niet gevangen zijn in dat gemedieerde beeld en vroeg me toen af hoe ik door het decor heen zou kunnen stappen. Door te experimenteren kwam ik steeds een stap verder en ontdekte ik steeds meer nieuwe manieren om het landschap te bekijken.

Portret-Misha-de-Ridder-3-(c)-Marleen-van-Veen_bw We Like Art

Misha de Ridder, opening solo-tentoonstelling ‘Solstice’ in Foam 2011,  foto Marleen van Veen

Wat hoop je dat het publiek meekrijgt van jouw werk?

Ik duid mijn werk zo min mogelijk met tekst, omdat ik wil dat de betekenis zo open mogelijk is. Het is ‘beeldende’ kunst, ik vind dat het een visuele belevenis moet zijn die aan het conceptuele vooraf gaat, en niet andersom.

Maar natuurlijk heb ik zo mijn eigen ideeën bij het werk; bijvoorbeeld over de notie dat de dood ervoor zorgt dat we schoonheid kunnen waarnemen. Toen ik samen met Lernert & Sander ging filmen in Alaska stortten we met de auto een ravijn in. Wonder boven wonder hebben we dat overleefd. Die bijna-dood ervaring heb ik vervolgens meegenomen in mijn verdere werk. En het gaat voor mij ook over het samenvallen, het opgaan in natuur, in plaats van het Romantische idee dat er een kloof zou zijn tussen mens een natuur.

Natuur bestaat niet. Als je sterft ben je weer net als die steen in het stof. Maar het gaat er mij vooral om dat, als we als mensen verder willen komen, gelukkig willen zijn, we moet zorgen dat we niet verstarren in ons denken en telkens opnieuw kijken, goed kijken, altijd beter kijken. Kunst kan ons daarbij helpen.

01MdR_Falaise-cover

SPECIALE EDITIE MISHA DE RIDDER

De serie Falaise, die bestaat uit abstracte uitgekaderde partijen krijtrotsen nabij Ault in Normandie, vangt de voortdurende verandering van het licht. De krijtrotsen zijn een soort lichtscherm op megaformaat. Ooit was deze plek een populaire vakantiebestemming en zou Monet hier zijn eerste stappen hebben gezet richting het Impressionisme.

De Ridder fotografeerde met zijn rug naar de zee, soms tot aan zijn middel in de zee, de kliffen en het spel van indirect zonlicht dat weerkaatst van de zee op de rotsen. Zijn foto’s van de indringende kleuren en rijke textuur van de rotsen zijn een fascinerende ode aan de oerwereld van sedimenten en aan de ongenaakbare grootsheid van de natuur.

We Like Art_MdR_Falaise-special-edition

Fotoboek Falaise met special edition (ROMA Publications)
Boek met gliclée print ‘Falaise VI’ 27,7 x 34,6 cm

Falaise III, IV, IX, X en XIX, 5 verschillende werken, elk in een editie van 20 stuks. Alle zijn uitgevoerd als giclée print, afmetingen: 56 x 70 cm

Falaise-IX‘Falaise IX’, Misha de Ridder, gliclée print, 70 x 56 cm

Mail ons als je alle beelden van deze speciale editie toegezonden wil hebben, ook ben je van harte welkom om op afspraak op ons kantoor de edities in het echt te komen bekijken. (Leliëndaalstraat 4, Amsterdam)

Kijktip: Misha de Ridder vertelt over zijn werk bij KunstUur (AvroTros)

Falaise-IV

‘Falaise IV’, Misha de Ridder, gliclée print, 70 x 56 cm