In 2012 kon je bij Kunstvereniging Diepenheim werk zien van de in Berlijn woonachtige Hester Oerlemans (1961) bekijken. We vroegen Hester per e-mail naar deze show.
Hoi Hester, over je tentoonstelling LINK-O-LOON in Kunstvereniging Diepenheim. Kun je iets vertellen over wat je daar laat zien op je show?
Mijn interesse voor comics is al zo oud als dat ik leef. In strips kan alles en is niets onmogelijk: het te pas en te onpas door muren en deuren lopen of een gat in de bodem vallen, een prachtig dramatisch silhouet achterlatend. Mijn werken hebben ook vaak iets stripachtigs.
Startpunt voor het maken van de tentoonstelling was mijn interesse in dat wat er eigenlijk niet te zien is in de cartoons. Hoe ziet de strip Tom en Jerry eruit zonder de eeuwige kat-en-muis-achtervolgingen? Wat blijft erover als je enkel naar de ruimtes kijkt?
Ik heb een tentoonstelling gemaakt waarbij de vele verschillende ruimtes van kunstvereniging Diepenheim werken als een verhaal, de ruimtes zijn de bladzijden uit mijn eigen stripverhaal. Mijn werken worden onderdeel van het interieur, maar zonder nerveus rondrennende dieren of andersoortige wezens. Een verstilde versie verpakt in een tentoonstelling die is opgebouwd uit materialen die je steeds op het verkeerde been zetten.
In de tentoonstelling LINK-O-LOON staan klassieke stoelen zoals de Thonet schommelstoel, de buisstoel van Mart Stam, de plastic tuinstoel van Hartman, een stoel van Eames maar dan inderdaad gemaakt van ballonnen. Aan de wand hangen grote keramische vormen 'Blops'.
Er is een zwevend tapijt, een help-held en een blok posters van werken in de openbare ruimte waar je er een van af kunt scheuren en meenemen. In de tuin staat een Kantoortafeltoren.
Hoe maak je die ballon-werken?
Voor het maken van de ballonsculpturen werk ik samen met de ballonexpert Guido verhoef. Voor het maken van een stoel in ballonnen hebben we ongeveer een dag nodig.
Ik noem het eigenlijk tekenen met lucht. Als de stoel klaar is wordt deze gefotografeerd. Kort daarna begint de aftakeling. Een stoel van ballonnen is een onmogelijkheid, een volume, een leeg omhulsel.
In de tentoonstelling wilde ik én de foto laten zien en het aftakelingsproces. De tegenstelling van vol en leeg. De grote keramische vormen ‘Blops’ die aan de muur hangen zijn ook gemaakt van ballonnen maar dan getransformeerd naar keramiek, het vluchtige van een ballon vereeuwigd naar keramiek.
Hoe zijn de reacties op de leeggelopen ballonstoelen?
Het is moeilijk voor het publiek om de stoelen niet aan te raken, het blijft fascinerend dat ook al ligt er nog maar een plasje ballonnen de stoel herkenbaar blijft, de slappe lijnen zien er uit als tekeningen.
Ook sturen veel mensen mij foto's van hoe de stoelen er nu bij liggen. Ik heb al een serie van de verschillende stadia. Dit is te zien in de catalogus die onlangs verschenen is over de tentoonstelling.
Er staat buiten in de tuin een bijzondere 6 meter hoge flat van kantoortafels, die tafels zijn na afloop te koop toch?
De kantoortafelflat bestaat uit een stapeling van 32 tafels. Er is een ingelijste foto van dit beeld te koop in een editie van 32. Als je een foto koopt krijg je een van de tafels uit het beeld erbij, af te halen na de tentoonstelling, maar alleen de foto mag ook. De tafels hebben ook nog al te lijden gehad van het herfstweer.
Kantoortafeltoren (2012), fotoprint (oplage 32), ingelijst, 30 x 40 cm
Je bent een echte kunstenaar-expat in Berlijn, je hebt vaste voet in beide landen, pendel je veel heen en weer?
Ja, meestal met de trein, de 6 uur afstand is precies goed om van de ene wereld in de andere te geraken.
Je bent behalve kunstenaar ook chef van een wel heel bijzondere tentoonstellingsplek: OZEAN. Kun je ons iets vertellen over de bijzondere locatie en hoe je tot zo'n enerverend tentoonstellingsprogramma komt?
Op een voormalig kazerneterrein in Berlijn (waar ik ook mijn atelier heb) stond een ruimte sinds lange tijd leeg. Deze ruimte heb ik verbouwd tot de projectruimte OZEAN.
De overdekte garage heb ik aan de open voorkant dichtgemaakt met planken. De ruimte is afgesloten met een hek. Als je door het hek kijkt ziet je een langwerpige ruimte met prachtig licht. Doordat de planken niet naadloos op elkaar aansluiten is de lichtinval heel bijzonder.
Elke avond zijn er heel veel alternatieve openingen in Berlijn, in bars, huiskamers, openlucht, enzovoort. Vaak zijn dit sociale events en zijn het groepstentoonstellingen van slechts één avond. Ik vind dat erg inspirerend en door de grote keuze blijft wat je ziet divers en duiken steeds weer nieuwe bijzondere werken op. Maar soms vind ik het ook te vrijblijvend en is de kwaliteit zo wisselend dat ik de afzonderlijke werken niet eens ga bekijken.
In OZEAN wil ik juist aandacht vragen voor de individuele kunstenaar, een ruimte waarin enkel solo’s plaatsvinden. De ruimte zelf zie ik als een sculptuur waarin de kunstenaar zijn eigen werk kan toevoegen. De ruimte is rauw en bestaat uit metaal en hout en heeft een hekwerk dat in dit geval de kijkrichting bepaald.
De ruimte blijft afgesloten en is slechts vanuit één perspectief te bekijken, namelijk door het hek. De tentoonstelling is iedere dag van 12 tot 20 uur te bezichtigen (en behoeft geen bewaking). Zo wordt er van de kunstenaar gevraagd na te denken over hoe zijn werk in deze context te plaatsen.
Zijn het 2 verschillende rollen? Kunstenaar en curator? Of vloeit het heel vanzelfsprekend in elkaar over?
Het samenwerken met kunstenaars is voor mij heel vanzelfsprekend, OZEAN is daar onderdeel van, ik zie mezelf niet als curator - wel als iemand die samen met andere kunstenaars tentoonstellingen mogelijk maakt.
Je maakt ook werk in opdracht voor de openbare ruimte, kun je een paar voorbeelden noemen van werken waar je erg trots op bent?
Ik ben trots op de werken die zich als vanzelfsprekend in de openbare ruimte voegen en in eerste instantie misschien niet opvallen als kunst maar dat natuurlijk wel zijn.
Onder andere: 'Zwevend tapijt' bij PGGM in Zeist, 'Klapklok' en 'Muziekstudio' bij het ROC in Hengelo, en 'Tribune' in Den Haag. Van deze werken zijn in de tentoonstelling 4 posters te zien. Bezoekers kunnen de posters afscheuren en deze gebruiken om zelf van project naar project te rijden.
TL (2011), keramiek, oplage 50, 3 x 120 cm
Je maakte een mooie TL buis editie van keramiek, heerlijk!
Mijn werk start vaak vanuit bestaande objecten. Door deze te transformeren of door het doen van een minimale ingreep ontstaat een heel ander beeld dat een schijnbaar vertrouwd beeld op losse schroeven zet en opnieuw dwingt tot kijken en ervaren. Een vergeten tl in de hoek is daar een voorbeeld van.
En kun je iets vertellen over je worst van keramiek?
De keramieken worst is gemaakt van een modelleerballon, door de twee uiteinden aan elkaar te verbinden – zo ontstond een worst. Het blijft fascinerend dat een minimale ingreep ineens een zo herkenbaar beeld oplevert.
Worst (2008), keramiek, 40 x 30 x 9 cm
Wat zijn je plannen voor de toekomst?
Het bouwen van Kantoortafelflat 2 in een tentoonstelling samensgesteld door de architecten van MVRDV. Verder ben ik bezig met het uitwerken van een de te realiseren beeld in de openbare ruimte; een tractorwiel dat rondjes rijdt op een rotonde. Tekenen en heel veel maken.
Videoportret van Hester Oerlemans uit de reeks Oogmerk gemaakt door Stichting Plaatsmaken.
