Ook in haar fotografie maakt Juul Kraijer beelden die zich aan de tijd onttrekken. Haar surreële, indringende beelden zijn onafhankelijk van trend of modes. Ze bieden een rechtstreeks inkijkje in haar verbeelding. Het onderwerp blijft de jonge vrouw als gracieus en krachtig wezen. Ondoorgrondelijk ook.
Voor haar nieuwste reeks werkte Juul samen met een nieuw Brits model. Na een langdurige zoektocht vond ze haar ideale roodharige model. Uit de nieuwe serie kozen we samen een speciale editie voor We Like Art: een raadselachtig en soeverein portret met zaadpluizen. We vroegen Juul naar haar werk, de speciale editie en naar de bijzondere video die in première gaat.
Hoi Juul, je maakte onlangs een nieuwe reeks fotowerken met een nieuw model. Kun je iets vertellen over je zoektocht naar dit model? Waar zocht je naar?
Voor een nieuw videowerk was ik op zoek naar een bijzonder gezicht. Het zou mijn eerste videowerk worden waarop een groot deel van de tijd uitsluitend een gezicht te zien zou zijn, dus het moest een gezicht zijn wat het werk kon dragen: ingetogen, enigszins vergeestelijkt en met een serene kracht. En op een bepaalde manier neutraal, een gezicht dat het individu en het nu kon overstijgen.
Een lange zoektocht langs castingbureau’s en werkelijk alle hoeken en gaten van het internet bracht me uiteindelijk bij Esme, een jeugdig model en actrice uit Londen. Een schoonheid met een huid wit als albast en rode krullen tot haar middel. De krullen bleek ze helaas te hebben afgeknipt.
Maar ze kon geweldig goed poseren zoals ik het nodig heb: met engelengeduld en met haar aandacht helemaal naar binnen gekeerd. En niet alleen voor het videowerk maar ook voor foto’s met slangen over haar gezicht heen kronkelend. Dat was overigens op haar eigen verzoek, ze wilde heel graag ook een sessie met slangen. Lucky me!
Net als mijn andere modellen die met dieren poseren is ze heel kalm, respectvol en open naar de dieren toe. Ze benadert ze niet vanuit een superioriteitsgevoel maar gelijkwaardig, als ander wezen, één op één.
Je maakte voor We Like Art een speciale editie, wil je daar iets over vertellen? Hoe het beeld tot stand kwam, hoe je op het idee kwam?
Ik werk al een tijd aan een serie foto’s met als titel ‘hemi’. Ik experimenteer met objecten die gehalveerd zijn of maar half zichtbaar. Het werk van deze editie komt uit dat onderzoek voort. Ik had een heleboel zaadpluis verzameld, het gezicht van het model gaat half verscholen onder deze donzige vederlichte wolk. Het was de afsluiter van onze driedaagse sessie en erna zat werkelijk mijn hele studio en ook heel Esme onder het pluis!
Je hebt de afgelopen tijd ook hard gewerkt aan een nieuw videowerk, we zijn heel benieuwd, kun je er wat over vertellen?
Het Makersloket, een fantastisch coronasteunproject van de Rotterdamse Stichting Droom en Daad, heeft me de kans gegeven een idee waar ik al lang mee rondliep te realiseren, over een videowerk met een hommel.
Mijn foto’s en video’s beeldden geënsceneerde situaties af. Zie je een schorpioen op een gezicht dan heeft die schorpioen ook daadwerkelijk in mijn studio op dat gezicht gezeten. Maar hommels laten zich niet dresseren en kunnen daarnaast steken, dus dit idee viel eenvoudigweg niet te ensceneren.
De enige manier om dit werk te maken was om de voorwaarde dat het ook daadwerkelijk zo moet hebben bestaan los te laten. Het laatste wat je moet zijn als kunstenaar is dogmatisch. Het werd dus een experiment met Visual Effects. Superspannend! Via via kwam ik in contact met een Canadese specialist die net een honingbij had gebouwd voor een Oostenrijkse documentaire over een dag uit het leven van een bij. Hij heeft een levensechte digitale hommel voor me gemaakt, en die volgens mijn choreografische aanwijzingen in de opnamen van Esme gemonteerd.
We hebben maandenlang versies uitgewisseld, via internet van Calgary naar Rotterdam en vice versa. Zo’n samenwerking was ook nieuw voor me. En dan ook nog zonder elkaar ooit ontmoet te hebben, alles ‘remote’.
Het resulterende videowerk heet ‘Wenn du der Träumer bist, bin ich dein Traum’, een regel uit een gedicht van Rainer Maria Rilke, één van mijn favoriete auteurs.
Je werkt in verschillende media: video, fotografie, beeldhouwkunst, collage en tekenkunst. Hoe verhoudt zich dat voor je? Werk je in alle technieken tegelijkertijd of werk je meer in periodes?
Ik zou mezelf het liefste vermenigvuldigen en in al deze technieken tegelijk werken! Ik loop altijd over van de ideeën en vind het zowel heerlijk om lekker ruig met klei te werken als om me te verliezen in de minutieuze details van een collage. Het probleem is tijd.
Als alleenstaande moeder is tijd al helemaal een ding. Noodgedwongen werk ik dus in periodes: in het eerste coronajaar bijvoorbeeld maakte ik in de afzondering van mijn atelier collages en tekeningen. De afgelopen tijd, nu werken met modellen weer kan, ben ik vooral met video en fotografie bezig geweest.
In het voorjaar van 2024 werkte Juul in de Provence met haar vaste model en ‘slangenmens’ Lise aan een reeks nieuwe foto’s in de natuur. Ze raakte gefascineerd door een enorme bloeiende vuurdoorn. De vrouwelijke figuur in dit werk lost haast op in de vuurdoorn en het zonlicht, een metamorfose zoals we die herkennen uit haar tekeningen.
“Mijn model Lise trotseerde moedig de vele doornen en bijen!
Vanaf 5 oktober 2024 zijn tekeningen van Juul Kraijer te zien bij Brutus in Rotterdam en vanaf 18 september doet ze mee aan de tentoonstelling My World in Singer Laren. Haar solotentoonstelling E P H E M E R A met videowerk van de afgelopen 15 jaar opent op 1 november in Turijn bij Recontemporary.
Juul Kraijer (Assen, 1970) studeerde van 1989 tot 1994 aan de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. Ze had onder meer solotentoonstellingen in het Stedelijk Museum Schiedam (1998), het Stedelijk Museum Amsterdam (2001), het Gemeentemuseum Den Haag (2006), Kunsthalle Giessen (DE) (2014) en het Drents Museum (2015), Huis Marseille Amsterdam (2017), Museum Sinclair-Haus, Bad Homburg, Duitsland (2020) en De Ketelfactory, Schiedam (2021).
Haar werk bevindt zich o.a. in de collectie van het Museum of Modern Art, New York, het Museum of Contemporary Art Kiasma, Helsinki, het MONA Tasmanië, het Museum Kunst Palast Düsseldorf, het Kupferstichkabinett, Berlijn, Huis Marseille Amsterdam en het Museum Moderner Kunst, Wenen. Tevens won ze diverse prijzen, waaronder de Charlotte Köhlerprijs (1998), de Pendrecht Cultuurprijs (2000) en de Philip Morris Kunstprijs (2004).