Kunstenaar Niels Post maakt al heel lang werk over een eigentijds fenomeen dat door velen als ergerniswekkend wordt gezien: spam. Spamberichten worden in grote hoeveelheden verstuurd, naar duizenden mensen tegelijkertijd zonder toestemming of medeweten van de website, of de ontvanger.
De economische bestaansreden van spam is terug te vinden in de zeer lage kosten voor het versturen van e-mail of het plaatsen van een ongewenste reactie op een website. Een spammer kan rendabel miljoenen spamberichten versturen om slechts één product te verkopen. Wereldwijd is er een levendige handel in bestanden met vele miljoenen e-mailadressen.
De kosten worden verplaatst naar de ontvangers: tegenover een kleine groep geïnteresseerden staan zeer veel mensen die tijd verliezen met het verwijderen van berichten uit hun mailbox. Heel mooi hoe Niels Post juist zijn spamfilter als een goudmijn benut. Hij vertelde ons hier eerder het volgende over:
“Met de spam werken ben ik eigenlijk begonnen omdat ik zocht naar tekst die niet poëtisch, narratief, filosofisch, politiek of humoristisch was. Ready-made tekst zonder dergelijke ballast maar die wel als echte tekst herkenbaar is voor de toeschouwer. Zodoende kwam ik op spam uit.
Voor mij is de precieze inhoud van een tekst niet zo heel belangrijk maar nu de spamwerken hun weg naar het publiek beginnen te vinden merk ik dat verzamelaars en tentoonstellingsmakers daar heel anders over denken en heel specifiek voor een bepaalde tekst kiezen. En dat is natuurlijk ook precies hoe spam werkt.”
Petra van Noort houdt zich in haar monumentale muurschilderingen en collage-achtige tekeningen al jaren bezig met het online keurslijf waaraan meisjes en vrouwen op platforms als Instagram worden verwacht te voldoen. Waarin ze hun leven als een continu hoogtepunt proberen te presenteren.
Voor deze On Spam #Sunset serie serie haalde Niels Post uit zijn spam archief een selectie van interessante teksten als vertrekpunt voor nieuw werk. De samenwerking met Petra van Noort pakt heel goed uit want in de combinatie van de teksten met geschilderde ideale Instagram landschappen is verleidelijk, vervreemdend en ontregelend tegelijk.
We vroegen de kunstenaars naar deze nieuwe serie.
De ideale Instagram landschappen en dwingende en vaak absurde spamteksten versterken elkaar op een vreemde manier. Hoe kwamen jullie op het idee voor deze reeks Spam #Sunset werken?
De allereerste aanleiding was de bruiloft van vrienden. We wilden ze een eigen werk cadeau geven en zaten te bedenken wie het zou gaan maken. Petra is al een tijd bezig met werken over Instagirls, vrouwen op Instagram die influencer willen worden maar waarbij het ze niet echt lijkt te lukken.
Al pratende, of we een Instagram werk van Petra of een spamwerk van Niels zouden geven, kwamen we op de zonsondergangen waar Instagram vol mee staat. We vroegen ons toen af hoe het zou zijn een tekst uit een landschap te zagen. De combinatie leek ons goed bij elkaar passen omdat we beiden als kunstenaar elementen uit het digitale domein halen en in de echte wereld plaatsen.
Toen we het jaar erop een duo-tentoonstelling bij NL=US in Rotterdam gingen maken zijn we er dieper ingedoken en hebben we, naast onze eigen werken, er een eerste serie over gemaakt. Deze spam/sunset werken bleken volkomen vanzelfsprekend alle werken binnen de tentoonstelling met elkaar te verbinden.
Welke teksten lenen zich voor de serie? Hoe kiezen jullie?
Vaak kiezen we voor teksten die enigszins vervreemdend zijn en ook teksten die je niet meteen met computerspam associeert. Daarnaast zoeken we teksten die ook als beeld goed werken. Maar daar komen we tijdens het schetsen pas achter.
Hoe gaat jullie samenwerking praktisch in zijn werk?
Niels grasduint elke dag door de spamfilters van de website Trendbeheer die hij beheert en door zijn emailadressen. Teksten die om wat voor reden dan ook zijn aandacht trekken bewaart hij voor later gebruik. Voor deze serie haalt Niels uit zijn spam archief een selectie van mogelijk interessante teksten waarmee hij een aantal schetsen maakt. Uit die schetsen maken we samen een keuze. Van de geselecteerde schetsen maakt Niels een papieren sjabloon dat Petra aftekent op een geprepareerd paneel populierenmultiplex.
Aan de hand van het getekende sjabloon gaat Petra vervolgens op Instagram op zoek naar een zonsondergang (#Sunset) waarvan ze denkt dat het goed zou kunnen werken met het tekstbeeld. Wanneer ze eenmaal een geschikte foto gevonden heeft schildert ze deze ‘sunset’ op het paneel met airbrusinkt en vervolgens zaagt Niels de tekst daar weer uit.
Een behoorlijk arbeidsintensief proces waarbij je eigenlijk pas op het allerlaatst ziet hoe de uitgezaagde schildering als beeld werkt. Dat is elke keer een verrassing.
Jullie werken ook aan monumentale versies van deze serie, zoals onlangs bij Brutus, hoe pakt dat uit?
Door de jaren heen merkte Niels al dat zijn tekstwerken eigenlijk op elke ondergrond of landschap overeind blijven maar de grove industriële muur bij Brutus was wel een heel mooi en onverwacht cadeau. In het atelier hadden we al door dat het grote formaat echt iets toevoegt. De combinatie van het geschilderde oppervlak met het strakke zaagwerk maakt, zeker wanneer je wat dichterbij komt, dat je ogen moeite hebben met focussen. Het werk lijkt over je heen te vallen, een overweldigende ervaring.
Wat zijn jullie plannen voor de (nabije) toekomst?
Het leuke aan deze serie is dat het werken zijn die we als individuele kunstenaar nooit zo zouden kunnen maken en waar nog een hoop in te ontdekken valt. De komende tijd willen we zeker de meer monumentale kant verder ontwikkelen. Zo zijn we ook erg benieuwd naar wat er zou gebeuren wanneer je er ruimtevullende installaties mee gaat maken.
Volgende maand gaan we een presentatie maken bij miniatuurmuseum Pitcairn in Groningen. Voor ons een mooie gelegenheid om te experimenteren met een combinatie van muurschilderingen met levensgrote spamteksten (schaal 1 op 10). Als het allemaal lukt kunnen we dit in de toekomst op ware grootte verder uitwerken en zo hele ruimtes transformeren.
Informatie
- Niels Post en Petra van Noort
- On Spam, Comment Spam #Sunset (2022)
- Circa 48 x 48 x 1,8 cm
- Handgezaagde populierenmultiplex, schildering in inkt
- € 1.500
- Bekijk alle werken door op onderstaand bericht te klikken.
Bij We Like Art tonen we tot eind oktober 2022 10 unieke werken en een monumentaal werk. Werken uit deze On Spam #Sunset serie waren onlangs te zien bij BRUTUS in Rotterdam en tijdens de solotentoonstelling van Petra van Noort bij Concordia in Enschede.
Werk van Niels Post was onlangs nog prominent te zien bij ALL EYES, We Are The Collection – AkzoNobel Art Foundation en permanent bij Museum LAM in Lisse. In 2020 deed hij mee aan de tentoonstelling Not in so many words in het Kröller-Müller Museum.