Het echte schilderen is een combinatie van verf opbrengen en weghalen. Sporen maken in de natte verf met diverse gereedschappen. Van dichtbij zie je de haperingen in het wegduwen van de verf , dit geeft de schilderijen van Bouwman zo’n mooie zindering.
Rob Bouwman maakte voor We Like Art een reeks van unieke werken op dik metallic papier. Deze werken zijn ingelijst in perspex en heel vriendelijk van prijs. Je ziet onderaan het interview de diverse multiples en een aantal beschikbare grote werken op paneel.
Atelier Rob Bouwman 2021
Hoe ziet een gemiddelde dag op je atelier eruit?
Ik haal ‘s morgens altijd eerst ergens een kop koffie. Daarna ga ik meteen naar mijn studio. Ik zet wat muziek op, meestal hip hop of jazz en begin te werken.
Aangezien ik een heel duidelijk werkproces heb, weet ik waar ik mee moet beginnen en waar ik was gebleven. Vaak zijn het hele praktische werkzaamheden die ik uitvoer waaronder het bouwen van panelen of andere houtconstructies voor mijn objecten. Daarnaast het aanbrengen van een laklaag of het schuren en/of polijsten van een oppervlak.
Het schilderen zelf plan ik altijd zo dat ik in de weken erna niet hoef te schuren en er zo geen stof in de natte olieverf komt. De schilderijen moeten een aantal maanden drogen voordat ze kunnen worden afgewerkt met een vernis. Eigenlijk is alles erop gericht tot het moment van schilderen.
Atelier Rob Bouwman 2021
Kleine werken maak ik zelf en de grotere plan ik in omdat ik daarvoor assistentie nodig heb. Het denkwerk doe ik graag thuis. Dan maak ik aantekeningen die ik in de studio ophang of ik bewaar ze om later nog eens te beoordelen. Het duurt altijd een tijd voordat ik ze daadwerkelijk ook uitwerk.
Mijn werkproces doet me soms denken aan mijn grootvader die vakschilder was en met wie ik als kind veel tijd mee heb doorgebracht. Hij was een precieze en nette werker en dit vertaalt zich ook naar mijn eigen werk. Het schilderij blijft ondanks de illusie op het platte vlak voor mij ook een ding die je ophangt, neerzet of plaatst en die daarvoor aandacht verdient in al zijn facetten.
Ik begin mijn werkdag meestal aan het einde van de ochtend en ga door tot net na middernacht. In de avond lijkt de tijd stil te staan, een fijn moment om dan foto’s te maken van bepaalde werken die al klaar zijn. Zo kan ik ze later nog eens bekijken en beoordelen op het scherm op onjuistheden die ik eventueel nog aanpas.
Rob Bouwman in zijn studio
Kun je je atelier omschrijven?
Mijn atelier is in een oud handenarbeid lokaal in een schoolgebouw. Het is een fijne lichte ruimte met aan een kant veel ramen. Het beslaat twee open verdiepingen die boven wordt gescheiden door een grote plantenbak waaruit een aantal verschillende klimplanten naar beneden groeien.
Ik wilde eigenlijk een soort oerwoud die de twee ruimtes af zou scheiden. Het onderste gedeelte is in tweeën verdeeld door dikke lamellen van plastic zodat stof en zaagsel in de eerste ruimte blijft. Een ingreep van Jan Maarten Voskuil die mij destijds aan dit atelier heeft geholpen. Het eerste gedeelte is de houtwerkplaats en daarnaast is er de schone ruimte waarin ik schilder en de schilderijen afwerk. Het allerfijnste vind ik het mooie licht dat binnenkomt.
Rob Bouwman, detail van Untitled p0112021 (2021), 180 x 145 cm olieverf, alkyd op hout.
Voor het eigenlijke ‘schilderwerk’ doe je heel wat handelingen om je panelen te
prepareren, kun je daar iets over vertellen?
Alle schilderijen en objecten worden tot in elk detail zelf gemaakt en afgewerkt. Ik besteed hier veel aandacht aan. De ondergrond vergt veel voorbereiding. Er worden vele lagen radiatorlak over elkaar heen aangebracht. Die worden vervolgens veelvoudig geschuurd en gepolijst tot een egaal glad oppervlak. Door dit gladde oppervlak blijft de olieverf er beter op liggen, laat de verfstreek zich duidelijker zien en zijn de kleuren vele malen helderder dan op een ondergrond van gesso.
Atelier 2021
De grote werken maak ik samen met mijn collega-kunstenaar Stefan Kasper die mij assisteert en met wie ik mijn zelf gemaakte grote schilder tools heel langzaam en precies door de dunne laag olieverf heen strijk. De kleuren gaan door het gladde oppervlak heel precies en nauwgezet in elkaar over en de streken laten elke schok en overgang duidelijk zien door middel van een klein verticaal lijntje. De olieverflaag zal niet dikker zijn dan een halve millimeter. Het lijkt bijna een soort röntgenfoto van de verf zelf.
Rob Bouwman, zaaloverzicht Sebastian Fath Contemporary Mannheim.
Wanneer vond je je eigen geluid als schilder?
Tijdens mijn academiestudie werd mij geadviseerd door te gaan met fotografie en te stoppen met schilderen. Ze vonden mijn foto’s goed en wilden graag dat ik daar op door ging. Door dit advies werd ik destijds alleen maar gemotiveerder om door te gaan met schilderen aangezien ik niet zat te wachten op de complimenten die ik kreeg op mijn foto’s maar een spannendere uitdaging nodig had.
Ik besloot toen om een eigen stempel te willen drukken op de schilderkunst. De gedachte dat verf slechts uit een vloeibare vormloze substantie bestond die ik moest gaan vormgeven in al zijn vrijheden en complexiteit was spannend en leek haast onmogelijk.
Zaaloverzicht C&H Gallery Amsterdam, 2018.
De schilderijen die ik toen maakte waren nog niet zoals ik het wilde, maar het was een startpunt naar een verftechnisch onderzoek waarin ik al vroeg begon met het willen laten uitkristalliseren van verf en de behandeling hiervan in een verfstreek. Verf die niet uitbeeldt of afbeeldt, maar alleen verbeeldt. De suggestie van beeld in een verfstreek zo abstract als het maar kon.
In 2008 ben ik naar New York gegaan om daar een tijd te studeren aan het Hunter college in Manhattan. Hier had ik les van Sanford Wurmfeld en gastcolleges van Mary Heilmann, Jo Bear en Robert Morris. Inspirerende kunstenaars van wie sommigen zeer ernstig en anderen heel open en ontspannen in hun kunstenaarschap stonden en hierover konden vertellen. Een aantal gesprekken met Sandford Wurmfeld waren destijds tekenend voor mijn ontwikkeling en ideeën rondom schilderkunst.
Rob Bouwman, Untitled p0102021 (2021) 180 x 145cm, olieverf, alkyd op hout
In deze tijd kwamen mijn ambities, vragen rondom schilderkunst en context meer naar boven. Mijn bezoekjes aan musea en vraagstukken over tentoonstellingsvormen waren het startpunt voor mijn objecten. Vraagstukken rondom de verhoudingen, het formaat, de context waarin een werk hangt en wat voor invloed dit heeft op onze waarneming en het beleven van onze menselijke maat.
Inmiddels is het 2021 en ben ik gestaag bezig mijn oeuvre verder uit te breiden. Ik probeer meer in Duitsland te doen en ben erg blij met mijn komende solotentoonstelling bij Sebastian Fath Contemporary in februari 2022. Ik heb hier zin in en ben benieuwd hoe de mensen daar op mijn werk zullen reageren.
Zijaanzicht van een werk van Rob Bouwman
Het daadwerkelijke proces van schilderen is dat iets wat intuïtief gebeurt of voer je nauwgezet een plan uit?
Ik houd het creatieve proces op gang door mijn dagelijkse routine in de studio aan te houden. Dit gaat allemaal volgens een bepaald plan en doorwerkt schema die ik in meer en mindere mate aanhoud. Intuïtie speelt natuurlijk altijd een rol en zie ik als iets wat sterker wordt door ervaring uit eerdere werken.
Ik ga te werk als een soort beleidsmaker die vanuit bepaalde regels bedenkt wat wel en niet mag in het schilderij, en de overtreder die toch wil kijken hoe de regels kunnen worden doorbroken en opgerekt zodat er ruimte blijft voor eventuele verrassingen.
Untitled p0212020 (2020), 80 x 60 cm, acrylic, water based primer en hout
Ik werk meestal in series die zich binnen een aantal jaren ontwikkelen. Momenteel werk ik aan een aantal series waarbij ik de zeefdruk techniek betrek en me meer interesseer voor nieuwe pigmenten als ingreep – waarbij de kleuren zich anders laten zien op een donkere ondergrond en een lichte ondergrond.
De diverse series onderscheiden zich in hun materiaal en hun vorm, maar ze gaan alle over hoe wij verf waarnemen, de illusie van het platte vlak en onze verhouding met beeld en het schilderij.
Atelier 2021
Beschouw je het schilderen als een spel dat ernstig gespeeld moet worden?
Natuurlijk moet er een spel gespeeld worden en hoe ernstig die is, bepaalt ieder voor zich. Persoonlijk denk ik dat de ernst niet compleet de overhand moet nemen omdat het werk dan rigide en saai kan worden. Maar daarentegen is een bepaalde concentratie en focus wel van belang om een oeuvre tot stand te brengen dat opvalt en het verschil maakt.
Wanneer er geen ernst is of een focus waar ik liever over spreek, kan je werk onverschillig en achteloos overkomen. Het blijft een spel tussen je focus, je eigen opgestelde regels, om die van tijd tot op te rekken en te doorbreken. Hoe ernstig die gespeeld wordt heeft te maken met je innerlijke drive, het spelplezier en je ambitie binnen de schilderkunst. Of dit laatste nu waar wordt gemaakt of niet, is het enige wat je niet helemaal in de hand hebt.
Multiple voor We Like Art (check de zijaanzichten in de webshop)
Wat kun je vertellen over de reeks multiples die je voor ons maakte?
Deze multiples zijn ontstaan met als uitgangspunt kleine studies voor grotere werken te gaan maken. In deze studies heb ik me gericht op twee ‘mengingen’ van boven naar benden en van links naar rechts, waarbij de kleuren eerst werden aangebracht in diagonale en horizontale vlakken. Hierdoor ontstaat er een grid dat zich in meer en mindere mate laat zien.
Het beeld zweeft als het ware in zijn eigen constructie van handelingen en kleurmengingen die het heeft ondergaan. In bepaald opzicht staan ze op zichzelf en blijven ze niet alleen een studie. Dit was ook de reden om ze aan te bieden en in te lijsten. Om het zwevende element te benadrukken heb ik ze laten plaatsen in een perspex box.
Multiple voor We Like Art
Wat zijn je plannen voor de komende tijd?
Binnen vier weken word ik een trotse vader van een dochter. Ze is onze eerste dochter naast mijn beide stiefzoons. Met mijn verloofde ga ik me natuurlijk eerst concentreren op de zorg en het creëren van een fijn thuis voor het gezin.
Wat betreft het werk heb ik besloten om in verschillende series door te werken. Zo wil ik nieuwe zwart-wit schilderijen ontwikkelen in combinatie met de nieuwe interferentie pigmenten die hopelijk tegen het einde van 2022 klaar zullen zijn.
Multiple voor We Like Art
Daarnaast ben ik bezig met nieuwe unieke zeefdrukken in combinatie met schilderen en meer gekleurde werken met nieuwe mica pigmenten. Vincent Uilenbroek en ik schilderen en zeefdrukken om de beurten over elkaars werk heen, wat verrassende resultaten geeft. Wij hebben allebei de wens om hierop door te gaan.
Verder wil ik samen met mijn verloofde een balans vinden tussen werk en ontspanning. We hebben zo een gezin waar we voor gaan zorgen en die me een andere kant van het leven laten zien en het daarbij komende geluk.
Untitled p0112021 (2021), 180 x 145 cm, olieverf, alkyd op hout
Rob Bouwman woont en werkt in Haarlem. Hij studeerde aan het Frank Mohr Institute in Groningen en Hunter College NYC. Hij heeft deelgenomen aan verschillende tentoonstellingen in binnen en buitenland o.a. Prospects & Concepts – Art Rotterdam (Rotterdam), It’s a small world after all, Sebastian Fath Contemporary (Mannheim), Schau Fenster (Berlin), ‘Setting action / Defining moment’, C&H Gallery (Amsterdam).
Ook is hij meerdere malen genomineerd voor de koninklijke prijs voor vrije schilderkunst en werd hij ondersteund door het Mondriaan Fonds. Zijn werk is opgenomen in diverse collecties in binnen- en buitenland, waaronder de collecties van Stedelijk Museum Schiedam en Buitenlandse Zaken.
