Nebula and the Soft Machine (2016) Collectie: TextielMuseum Tilburg
Geweldig dat Tanja speciaal voor We Like Art een reeks van mooie – voor haar doen – kleine werken maakte. De fijngevoelige koper- en tegelwerken zijn nu te zien in onze stand op Art Rotterdam. We vroegen Tanja naar haar werk en de multiples.
Tanja Smeets, Liquid Garden
Hallo Tanja, kun je ons vertellen hoe deze reeks tot stand kwam?
Voor een opdracht van de Rijksgebouwendienst wilde ik een werk maken, waarin de koperbuizen tevoorschijn zouden komen in een opening van het gebouw. Alsof ze overal in de muren verborgen zaten, maar juist in die opening even zichtbaar werden. Op sommige plaatsen verandert de koperen buis in een klein landschap, verderop is hij weer gewoon aan het systeem gekoppeld.
Dit intrigeert me, zo’n systeem dat overal doorheen loopt, volgens een bepaalde logica en dan even “ontsnapt”. Het project ging niet door, maar ik ben bezig gebleven met dit werk. Ik heb het laatst laten zien in het Rietveldpaviljoen in Amersfoort (museum de Zonnehof). Dat gebouw heeft grijze stenen wanden, ik heb de koperbuizen uit de voegen laten komen, daarna veranderen ze in een landschappelijke structuur en verdwijnen weer in de muur.
Tanja Smeets, Liquid Garden
Was de uitvoering ingewikkeld?
Het is heel precies, passen en meten.
Je werk kenmerkt zich door woekering en ongewoon materiaalgebruik, hoe ben je tot je oeuvre van organische fremdkörpers gekomen?
Ik ben gefascineerd door structuren, van heel klein, naar groot. Als ik die structuren als fractals verbind, lijkt het of een werk groeit, of zou kunnen groeien. Daarmee lijkt het een eigen leven te leiden op een plek en niet helemaal voorspelbaar te zijn. Dat schijnbaar oncontroleerbare vindt ik interessant, eigenlijk is het werk juist minutieus geregisseerd, om die ervaring te laten ontstaan.
Ik gebruik vaak huis tuin en keukenmaterialen, die geven ook het gevoel dat een structuur op elke plek kan groeien. Juist onverwachte plekken in een museum, of de openbare ruimte, het trappenhuis, een blinde muur in een woonomgeving, een afvalstation, versterken het idee dat het werk autonoom, op die plek is ontstaan.
Liquid Garden, Museum Vizcaya Miami, USA
(2017)
Foto: David Almeida
Waar vind je je materiaal, ben je een goede klant van bouwmarkten?
Ja, ik kan daar helemaal induiken en me laten verassen. De grijze bladvangers die ik heb gebruikt in de installaties in het Textielmuseum, het Centraal museum en in museum Vizcaya in Miami, worden helemaal onderdeel van de textielstructuren.
De bladvanger brengt een prikkelende laag over de huid van textiel. Ik heb heel lang naar zoiets gezocht tijdens de collectie- opdracht die ik deed in het Textielmuseum. Alleen het lasergesneden vilt gebruiken, was niet genoeg. Te zacht, er moest een ander element in, dat prikkelde en minder “mooi” is. En dan in precies dezelfde kleur grijs….
Silent Runner, Boijmans van Beuningen (2013), foto: Ernst Moritz
Je werkt ook met meer gangbaar beeldhouwmateriaal zoals stoffen, keramiek en metaal. Grappig genoeg ziet het er nooit uit als klassieke sculptuur maar eerder als rijk koraal of als klimplanten uit een science fiction film. Waar streef je naar?
Ik zoek een soort vanzelfsprekendheid… er is frictie, het beeld kruipt in de huid van zijn omgeving. Is een fremdkörper op die plek… toch is het geloofwaardig. Juist die plant-achtige structuren maken het logisch dat het werk groeit en infiltreert in zijn omgeving. Dat het kan dus een gebouw zijn, maar ook een koperbuis.
Liquid Garden (2017)
Collectie: Centraal museum, foto: Ernst Moritz
Je maakt vaak ingrepen in gebouwen voor tentoonstellingen in binnen- en buitenland. Reageer je op intuïtief op de situatie ter plekke of hoe gaat dat?
Nee, ik ben heel lang met zo’n plek bezig en alle aspecten interesseren me. Van de wanden, het behang, de kelders, de geschiedenis, de verbinding met buiten, tot aan de mensen die er werken. Ik kijk naar de contrasten, de soms statische architectuur, waar de weefsels doorheen gaan bewegen. Dan ga ik een plan maken, schetsen, maquettes en langzamerhand begin ik met dat “verweven” van het werk met de plek. Uiteindelijk gaat dat proces verder op de plek zelf.
Atelier van Tanja Smeets
Beschouw je jezelf als atelierkunstenaar of werk je het liefst op locatie?
Het werk begint vaak in het atelier, het onderzoek en later met behulp van assistenten, zetten we grotere stukken in elkaar. De metalen frames, keramiek stoken, lasersnijden, dat maak ik allemaal in andere werkplaatsen, met mensen met wie ik vaak al lang samenwerk. Daarnaast zijn werkplaatsen zoals het EKWC en het Textiellab ook belangrijk, voor nieuwe materiaalonderzoeken.
Kun je iets vertellen over de 2 multiples die je maakte?
Ik heb vier verschillende werken met koper gemaakt. De serie heet “Jardin Liquide” en het zijn 4 variaties op landschappen die uit de koperen buis groeien. Daarnaast heb ik structuren getekend, ovalen die uit zwarte puntjes bestaan. Daar heb ik keramische transfers van laten maken en die zijn op een tegel van keramiek gedrukt en gestookt in de oven. Daarop groeien kleine ovalen schalen van keramiek, ook weer met die tekening erop.
ZONDER TITEL (2019), 20 x 25 cm, editie van 20 unieke werken, tegel van keramiek, schaaltjes porselein, keramische transfer tekening. Startprijs: € 475,- per werk
Ik was gefascineerd, door het groeien van de schaaltjes op de platte tegel uit de bouwmarkt, als halve eierschalen. Door de doorlopende tekening, ontstond ook een groeistructuur. En alles is van keramiek, ook de zwarte puntjes…..
Wat zijn je plannen voor komend jaar?
Ik bereid een installatie in keramiekmuseum Princessehof in Leeuwarden voor. Ik ga ‘landschappen’ maken, waarin keramiek, textiel, rubber, metaal en tie-raps ‘versmelten’. En verder werk ik aan een performance en een korte film daarvan, en ga daarin weer werken met de lasergesneden viltstructuren.
Portret Tanja Smeets door Anne Lakeman
Tanja Smeets woont en werkt in Utrecht, Nederland. Ze is afgestudeerd in beeldende kunst van ArtEZ Institute of the Arts in Arnhem. Haar werk is tentoongesteld in tal van musea en galeries, waaronder het Henan Museum (Zhengzhou, China), TextielMuseum (Tilburg, Nederland), Centraal Museum (Utrecht, Nederland), Museum Boijmans van Beuningen (Rotterdam, Nederland), The Gyonggi International Ceramics Biennale, Icheon (Zuid-Korea) en het Museum of Arts and Design (New York, VS).
Liquid Garden werken op Art Rotterdam 2019
In 2017-2018 nam ze deel aan het CAP-programma van museum Vizcaya In Miami en ontwikkelt ze een nieuwe installatie voor de museumruimte. Smeets heeft deelgenomen aan een aantal residenties in Nederland, China en Zuid-Korea. Ze heeft werk in de permanente collecties van het Henan Museum (China), het TextielMuseum, het Centraal Museum, het Boijmans van Beuningen Museum en deed verschillende projecten in opdracht waaronder installaties voor de KF Hein-stichting, DIFFER, Enexis, DSM en de AkzoNobel Art Foundation.
Videoportret van Tanja Smeets naar aanleiding van haar project Liquid Garden in het Centraal Museum
